به گزارش پایگاه خبری تحلیلی «گلستان ما»، یلدا، بلندترین شب سال، نه فقط امتداد یک روز در تقویم که یادآور پیوند انسان ایرانی با نور، مهر و آیین‌های کهن است شبی که در آن مردم با قومیت‌های مختلف، با همه تفاوت‌هایشان، در یک معنا شریکند.

 از دل قصه‌ها، شعرها، موسیقی‌ها و خوراک‌های محلی گرفته تا رسم‌هایی چون فال حافظ، هندوانه و قصه‌گویی بزرگ‌ترها، یلدا آیینه‌ای از فرهنگ عامه‌ ایران است؛ فرهنگی که بخش بزرگی از هویت جمعی ما را شکل داده است.

در این گفتگو، پای صحبت محمد آذری خواهیم نشست؛ محقق فرهنگ عامه و مدیر «بنیاد نیمروز سیستانی‌ها»، که سال‌ها در زمینه گردآوری، پژوهش و پاسداشت آیین‌های بومی، به‌ویژه قوم سیستان، فعالیت کرده است. با او از ریشه‌های آئین یلدا، جلوه‌های آن در فرهنگ اقوام ایرانی، و نقش چنین آیین‌هایی در پیوند نسل‌های امروز با میراث گذشتگان سخن خواهیم گفت.

گلستان ما: چرا شب یلدا را می‌توان یکی از ماندگارترین نمادهای نشاط فرهنگی ایرانی دانست؟

محمدآذری: به باور ما ایرانیان شب یلدا نماد «پیروزی روشنایی بر تاریکی» و زایش دوباره خورشید است؛ مفهومی عمیق که ریشه در جهان‌بینی ایرانی دارد. این آیین، صرفاً یک جشن تقویمی نیست، بلکه سازوکاری فرهنگی برای تقویت امید، صبوری و همبستگی اجتماعی است. گردهم‌آمدن خانواده‌ها، گفت‌وگو میان نسل‌ها، فال حافظ و روایت‌گری، همگی عناصر شادی‌آفرینی هستند که بدون وابستگی به طبقه اجتماعی یا زمانه خاص، قابلیت تداوم داشته‌اند. یلدا به‌جای هیجان‌های زودگذر، نشاطی آرام، معناگرا و جمع‌محور می‌آفریند و به همین دلیل در حافظه تاریخی ایرانیان ماندگار شده است.

گلستان ما: آئین سیستانی‌ها برای بزرگداشت این مناسبت چگونه است؟

محمدآذری: در فرهنگ سیستانی، یلدا با تأکید پررنگ بر ساده‌زیستی، مهمان‌نوازی و مشارکت جمعی برگزار می‌شود. خانواده‌ها با خوراکی‌های بومی مانند نان‌های محلی، خرما و فرآورده‌های کشاورزی منطقه از مهمانان پذیرایی می‌کنند. قصه‌گویی بزرگان، یادآوری خاطرات نیاکان و احترام به سالمندان بخش جدایی‌ناپذیر این شب است. در سیستان، یلدا بیش از هر چیز شبِ پیوند خویشاوندی و انتقال شفاهی فرهنگ است؛ جشنی که شکوهش از دل مردم می‌آید نه از تجمل.

گلستان ما: چه عواملی باعث شده که یلدا در میان نسل جدید هم محبوب و زنده بماند؟

محمدآذری: سه عامل کلیدی در تداوم محبوبیت یلدا میان نسل جدید نقش دارد:

انعطاف‌پذیری فرهنگی: یلدا قابلیت بازتفسیر دارد؛ از دورهمی‌های کوچک تا روایت‌های دیجیتال.

نیاز نسل جوان به هویت و تعلق: در جهانی پرشتاب، یلدا فرصتی برای بازگشت به ریشه‌ها و تجربه «باهم‌بودن» است.

پیوند سنت با رسانه‌های نوین: تولید محتوا، عکس، ویدئو و روایت‌های شخصی در شبکه‌های اجتماعی، یلدا را از یک آیین سنتی به تجربه‌ای مشارکتی و زنده تبدیل کرده است.

گلستان ما: چگونه می‌توان آیین یلدا را با ترویج خرید محصولات ایرانی پیوند داد؟

محمدآذری: این پیوند زمانی اثربخش است که از سطح شعار فراتر رود و به روایت ارزش برسد. معرفی داستان کشاورزان انار و هندوانه، تأکید بر کیفیت و هویت آجیل ایرانی، و نمایش صنایع‌دستی به‌عنوان هدیه‌های معنادار یلدایی، مصرف را به حمایت آگاهانه از اقتصاد بومی تبدیل می‌کند. کمپین‌های «از مزرعه تا سفره یلدا» یا بسته‌های هدیه یلدایی با برچسب منشأ تولید، می‌توانند انتخاب ایرانی را به انتخابی افتخارآمیز بدل کنند.

گلستان ما: چگونه می‌توان پیام «یلدا، آیین ایرانیِ شادی و حمایت از هم» را به‌صورت خلاق در فضای مجازی منتشر کرد؟

محمدآذری: خلاقیت در اینجا یعنی مردمی‌سازی پیام. استفاده از روایت‌های کوتاه (میکرونریشن)، چالش‌های همدلی (مثل هدیه‌دادن یلدایی به سالمندان یا نیازمندان)، و هشتگ‌های داستان‌محور، پیام یلدا را از تبلیغ به تجربه مشترک تبدیل می‌کند. همکاری اینفلوئنسرهای فرهنگی، هنرمندان و کسب‌وکارهای کوچک برای بازنشر محتوا، باعث می‌شود «شادی و حمایت از هم» نه‌تنها گفته شود، بلکه دیده و انجام شود.

در این مسیر از خبرنگاران استان و شما همکار صبور سپاسگزارم

انتهای خبر/